Kredyt czy pożyczka online. Co wybrać w czasach pandemii.

Decyzja o zaciągnięciu kredytu czy pożyczki w każdym przypadku powinna być przemyślana. Łatwy dostęp do ofert kredytowo-pożyczkowych potrafi przyprawić o zawrót głowy. Z jednej strony kusząca internetowa pożyczka pozabankowa, z drugiej zaś oferty na tani i szybki kredyt online. Nadmierne zadłużenie, zwłaszcza w czasie pandemii, jest bardzo ryzykowne. Warto poznać podstawowe produktu pożyczkowo-kredytowe, aby dokonać słusznego wyboru.

Bezpieczeństwo kredytów gotówkowych i pożyczki pozabankowej

Zła sława pożyczek pozabankowych minęła za sprawą wprowadzenia na przestrzeni ostatnich kilku lat rozwiązań prokonsumenckich, zaostrzających reguły działalności firmy pożyczkowych. W efekcie pożyczka pozabankowa może być udzielona przez firmę, która spełnia następujące warunki:

• prowadzona jest w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, bądź spółki akcyjnej,
• dysponuje kapitałem zakładowym na minimum 200 tys. zł pozyskanym z wkładu pieniężnego,
• członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej lub prokurentem firmy jest osoba nieskazana wyrokiem prawomocnym za przestępstwa dotyczące obrotu pieniędzmi,
• wpisana do rejestru instytucji pożyczkowych.¹

Nieuczciwe podmioty i te, co do których nabrano podejrzeń, można znaleźć na liście ostrzeżeń publicznych publikowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego.² Nieregulowana przepisami ustawy Prawo bankowe pożyczka pozabankowa definiowana jest przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, które stanowią, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę (określany powszechnie jako pożyczkodawca) zobowiązuje się przenieść na własność biorącego (pożyczkobiorcy) określoną ilość pieniędzy (lub rzeczy), a pożyczkobiorca zobowiązuje się przy tym do zwrotu tej samej kwoty (rzeczy).³ Przedmiotem pożyczki mogą być środki pieniężne lub rzeczy. Natomiast kredyt gotówkowy jest rodzajem kredytu konsumenckiego, do którego udzielania zostały uprawnione banki. Tutaj prawo ma szerszy zakres i banki są pod czujną kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego. Rekomendacje KNF od kilku lat mają na celu ograniczenie ryzyka kredytodawców. Ustawodawca osobno definiuje umowę kredytu. Prawo bankowe wskazuje, że przez taką umowę bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy środki pieniężne na czas oznaczony w umowie z przeznaczeniem na ustalony cel, zaś kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach precyzowanych przez umowę, a także zwrotu kwoty kredytu z odsetkami.⁴ Na szczęście kredyt gotówkowy ma charakter pożyczki i udzielany jest na dowolny cel. Udzielanie kredytów zarezerwowane zostało dla banków. Nie każde zobowiązanie zaciągane w banku ma charakter kredytu. W przypadku, gdy dysponują własnymi środkami, mogą oferować pożyczki. Nie jest to jednak zależność odwrotna. 

Czym wyróżnia się pożyczka pozabankowa? Jakie są jej rodzaje?

Skoncentrowany z ofertą w internecie rynek pozabankowy proponuje pożyczki w różnej formie, zwłaszcza:

• krótkoterminowej – czyli tzw. chwilówki, udzielane na krótko, do 30 dni ze spłatą jednorazową;
• długoterminowej – czyli pożyczki na raty ze spłatą odbywającą się zgodnie z ustalonym harmonogramem, z miesięcznym lub tygodniowym systemem.

Zanim dostęp do internetu stał się powszechny, dominowała pożyczka pozabankowa w placówkach stacjonarnych, często u tzw. pośredników. Dzięki spopularyzowaniu internetu i wprowadzeniu wielu zaawansowanych technologicznie rozwiązań bardziej wygodną formą stała się pożyczka przez internet na konto. Formalności nie trzeba już załatwiać w standardowej, papierowej formie. Umowa między firmą pożyczkową a pożyczkobiorcą zawierana jest na odległość. Dużo częściej niż w bankach oferowane są pożyczki bez zaświadczeń, aby przyspieszyć i uprościć procedury. Dzięki takiemu rozwiązaniu klient nie musi przedkładać pożyczkodawcy dokumentu potwierdzającego zatrudnienie i dochód. Wystarczy oświadczenie we wniosku pożyczkowym. Firma może we własnym zakresie zweryfikować podane informacje, np. kontaktując się z pracodawcą czy sprawdzając historię wpływów na konto. 

Rola baz dłużników w udzielaniu pożyczek i kredytów

Trzeba pamiętać, że nie każdy, kto ubiega się o kredyt czy pożyczkę, może określone finansowanie uzyskać. Decyzja kredytowa (pożyczkowa) wynika ze zdolności kredytowej danej osoby, a ta jest oceniana między innymi na podstawie sprawdzenia historii kredytowej w bazach, takich jak BIK, BIG czy KRD. Te podmioty nie podejmują decyzji odnośnie udzielenia bądź nieudzielenia finansowania. Jedynie udostępniają instytucjom finansowym dane o zobowiązaniach finansowych osób fizycznych i nie tylko. Działania sprawdzające w stosunku do zainteresowanych uzyskaniem kredytu czy pożyczki są prowadzone na podstawie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z jej brzmieniem konsument zobowiązany jest do przedłożenia dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny zdolności kredytowej na żądanie kredytodawcy. Odpowiedź od instytucji o wynikach powinna być bezpłatna i niezwłoczna.⁵ W przypadku pożyczki online w 15 minut jest często odpowiedzią automatyczną. Sprawność banków w ocenie zdolności kredytowej jest mocno zróżnicowana.   Każdy może sprawdzić dane znajdujące się na jego temat w BIK, KRD i BIG InfoMonitor. Dzięki temu można lepiej kontrolować sytuację finansową, zwłaszcza w zakresie regulowania zobowiązań. Dzięki bazom można dowiedzieć się o ewentualnym wyłudzeniu kredytu czy pożyczki na skradzione dane. Banki przykładają dużą wagę do zaległości i każdy negatywny wpis w BIK, KRD czy innymi biurze informacji gospodarczej wpływa bezpośrednio na negatywną odpowiedź na wniosek kredytowy. Na szczęście firmy pożyczkowe proponują często chwilówki czy pożyczki na raty bez BIK lub innych baz. Takie oferty kierują do osób z negatywnymi informacjami w bazach. Są w stanie zaakceptować niewielkie zadłużenie.

Co odróżnia szybki kredyt online od pozabankowej pożyczki bez zaświadczeń?

Najważniejsze aspekty, w których można rozpatrywać różnice między pożyczką a kredytem, to:

• Dostępność finansowania. Duża część ofert kredytowych, zwłaszcza szybki kredyt online, dostępna jest wyłącznie dla klientów banku, którzy korzystają już z określonych usług danej instytucji, np. z rachunku bankowego. Niektóre proponowane są klientom, którzy w przeszłości zaciągnęli i spłacili zobowiązanie kredytowe. Nie wszystkie formalności może udać się załatwić online, często konieczny jest kontakt telefoniczny. Natomiast pożyczki bez zaświadczeń są dostępne dla nowych i stałych klientów.
• Koszty. Nowi klienci sporej grupy firm pożyczkowych mogą skorzystać z darmowej chwilówki. Niestety kredyt gotówkowy bez oprocentowania nie może zostać udzielony ze względu na przepisy Prawa bankowego i definicję kredytu.
• Kwota i okres spłaty. Rzadko zdarza się, aby kredyt bankowy był udzielany na tak krótki czas, jak pożyczka pozabankowa w postaci chwilówki. Opiewające na wyższe sumy kredyty przypominają pozabankowe pożyczki na raty. 
• Sposób wypłaty pieniędzy. Niemal każdy kredyt bankowy trafia na konto bankowe. Pozabankowa pożyczka przez internet na konto to również flagowy produkt w ofercie firm pożyczkowych, jednak pożyczkobiorcy mogą zdecydować się na odbiór pieniędzy w gotówce we własnym domu lub skorzystanie z chwilówki z odbiorem na poczcie. 

Kojarzone z drogimi pozabankowe pożyczki online w 15 minut, zyskały na atrakcyjności poprzez sukcesywne obniżanie kosztów około pożyczkowych. Te maksymalne zredukowano jeszcze bardziej w wyniku przyjęcia Tarczy antykryzysowej. Ustawa pomocowa uchwalona w związku z pandemią 31 marca 2020 roku wyznacza obecnie limit kosztów na 45% pożyczki bez względu na okres jej trwania.⁶ Uprzednio maksymalne koszty pozaodsetkowe uregulowała nowelizacja ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym i innych ustaw nazywana potocznie Ustawą antylichwiarską, która weszła w życie 11 marca 2016 roku. Wszystkie zobowiązania kredytowo-pożyczkowe w związku z pandemią i obniżkami stóp procentowych stały się tańsze ze względu na niższe oprocentowanie. 

Przyznawalność kredytów i pożyczek

W wyniku szerszego zakresu regulacji prawnych, odmiennych zasad działania, kredytodawców i pożyczkodawców, większą elastycznością w udzielaniu finansowania mogą pochwalić się firmy pożyczkowe. Mimo pandemii nadal oferują chwilówki, nawet w postaci pożyczki bez zaświadczeń. Ze względu na kryzysową, niepewną sytuację mogą jednak dokładniej weryfikować bazy dłużników. Niektóre firmy wycofały się z ofert, w których była pożyczka przez internet na konto dla osób z zaległościami. Mogą teraz wymagać dodatkowego zabezpieczenia, aby ograniczyć swoje ryzyko. W działalności banków zmieniło się wiele. Rzeczywiście bardziej dostępny stał się szybki kredyt online, ale to nadal rozwiązanie dla osób z wysoką zdolnością kredytową. Ta zdolność jest obecnie oceniana w oparciu o różne modele scoringowe, akceptujące inny poziom ryzyka niż wcześniej, zwłaszcza w stosunku do osób z dochodami uzyskiwanymi na podstawie pracy w zagrożonych lockdown-em branżach.   Legenda / Opisy1 Art. 59a i Art. 59aa ust. 1: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf2 https://www.knf.gov.pl/dla_konsumenta/ostrzezenia_publiczne3 Art. 720 Kodeksu cywilnego: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf4 Art. 69 ust. 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe:   http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971400939/U/D19970939Lj.pdf5 Art. 9 i 10 Ustawy o kredycie konsumenckim: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf6 Art. 8d. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000568/U/D20200568Lj.pdf