System oddymiania – najważniejsze informacje i przegląd dostępnych rozwiązań

Systemy oddymiania składają się z wielu działających wspólnie urządzeń, mających za zadanie zapewnić możliwie największe bezpieczeństwo w wypadku powstania pożaru. Oprócz ognia, to właśnie uwalniające się podczas spalania gazy i gęsty dym stwarzają zagrożenie dla życia ludzi. Wysokie stężenie tlenku węgla oraz niska zawartość tlenu w powietrzu sprawiają, że osoby znajdujące się w strefie pożarowej tracą orientację i zaczynają panikować, co w połączeniu ze znacznym pogorszeniem widoczności spowodowanym dymem, skutecznie utrudnia i wydłuża ewakuację. Niestety, zdarzają się przypadki, kiedy bywa to tragiczne w skutkach. Z tego powodu, niezbędnym elementem wielu budynków jest sprawny system oddymiania.

Gdzie należy stosować system oddymiania?

Każdy rodzaj budynku, który wymaga zastosowania systemu oddymiania został uwzględniony w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (paragrafy 245, 246 oraz 247). Są to przede wszystkim budowle użyteczności publicznej oraz zamieszkania zbiorowego, ale także te służące min. osobom o ograniczonych zdolnościach poruszania się oraz wszystkie budynki wysokie i wysokościowe. Warto dodać, że oprócz oddymiania i wietrzenia klapy dymowe w niektórych przypadkach mogą służyć także do doświetlenia wnętrza obiektu.

Rodzaje instalacji oddymiających

Systemy oddymiające dzielą się na grawitacyjne oraz mechaniczne. Te pierwsze stosuje się zazwyczaj w średniowysokich budynkach, których warunki techniczne umożliwiają odprowadzenie spalin jedynie przez udrożnienie kanałów powietrznych w kluczowych dla ewakuacji miejscach. Tam, gdzie te wymogi nie mogą zostać spełnione, jak np. w obiektach bardzo wysokich, wielopiętrowych lub takich z pomieszczeniami piwnicznymi, należy dodatkowo zastosować system oddymiania mechanicznego. W takim wypadku za usunięcie dymu z budynku, oprócz klap oddymiających, odpowiada zespół rur i wentylatorów przystosowanych do pracy w wysokiej temperaturze. W większości wypadków jednak, zastosowanie klap dymowych nie tylko zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa, ale ponadto  gwarantuje niskie koszty zakupu, implementacji i utrzymania w sprawności całego systemu.

Działanie systemu oddymiania grawitacyjnego

W skład grawitacyjnego systemu oddymiania wchodzą:

• Klapy i okna dymowe
• Okna, bramy oraz drzwi napowietrzające
• Czujniki dymu
• Przyciski oddymiania
• Centrala oddymiania

Zasada działania takiego rozwiązania jest bardzo prosta. Kiedy pożar zostanie wykryty przez czujniki dymu, do centrali oddymiania zostaje przekazany sygnał i otwierane są klapy oraz okna dymowe zamontowane w górnej części budynku, a także otwory napowietrzające, znajdujące się w jego dolnej części. Dzięki zjawisku konwekcji gorące produkty spalania unoszą się i ulatują przez górne otwory, kiedy do budynku napływa chłodne i czyste powietrze z dołu. Ponadto, jeśli ten system czujek by zawiódł, instalację można uruchomić manualnie, za pomocą specjalnych przycisków oddymiania.

Za otwieranie i zamykanie klap odpowiedzialne są napędy elektryczne lub pneumatyczne. W przypadku systemów elektrycznych, możliwe jest  także wykorzystanie tej  infrastruktury do codziennego wietrzenia budynków – do uruchamiania instalacji w tym celu używane są opcjonalnie montowane przyciski przewietrzania, które tak jak przyciski oddymiania otwierają klapy i okna, jednak nie wywołują jednocześnie alarmu.  Dlatego właśnie to siłowniki elektryczne są bardziej funkcjonalne – znajdują miejsce chociażby w budynkach użyteczności publicznej, czy wysokich budowlach mieszkalnych.  Napęd pneumatyczny jest częściej implementowany w obiektach o dużej powierzchni takich jak hale, magazyny.

Dostępne rozwiązania

Czołowymi polskimi producentami systemów oddymiania są D+H, AFG i Mercol. W asortymencie wymienionych firm znajdują się min. klapy z napędem, czujniki dymu, czujki pogodowe, centrale i przyciski do oddymiania oraz przewietrzania. Oferta klap dymowych obejmuje zarówno modele klasyczne, stalowe, jak i te umożliwiające naturalne doświetlenie budynku – gdzie płaski top ze stali zastępowany jest akrylową kopułką. Wśród rozwiązań dostępne są wersje tak jedno, jak i dwu-skrzydłowe z siłownikami elektrycznymi. Wszystkie klapy dymne tych wytwórców posiadają niezbędne certyfikaty. Produkty mogą posiadać odporność na obciążenie wiatrem (WL1500), niską temperaturę (T), wysoką temperaturę (B300) oraz obciążenie śniegiem (SL550). Producenci posiadają szeroką paletę dostępnych norm wytrzymałości i zależnie od zamówionej wersji, klasa odporności na warunki zewnętrzne może być wyższa lub niższa.

Podsumowanie

System oddymiania grawitacyjnego, to stosunkowo tania i bardzo skuteczna opcja skutecznie ułatwiająca ewakuację podczas zaistniałego zagrożenia. Po podjęciu decyzji o instalacji klap dymowych, warto skontaktować się z doświadczonymi projektantem lub instalatorem.  Zależnie od indywidualnych potrzeb, taka instalacja może pełnić także inne funkcje, jak chociażby przewietrzanie czy doświetlanie wnętrza budynku. Mimo to, zawsze należy mieć na uwadze, że najważniejszą funkcją tego systemu jest ratowanie mienia i ludzkiego życia.